Zielona gospodarka
Zmiany zachowań a neutralność klimatyczna
2020-05-26Każdy z mieszkańców planety Ziemia jest konsumentem i podejmuje decyzje, które wpływają na środowisko i innych ludzi. Zaspokajamy nasze potrzeby konsumenckie, nie tylko bezpośrednio poprzez zakup towarów czy usług, lecz także poprzez korzystanie z różnego rodzaju zasobów, takich jak woda, energia czy paliwa i inne surowce. Gospodarstwa domowe w istotny sposób wpływają na stan środowiska – według badań opublikowanych w 2016 roku przyczyniają się do ponad 60% światowych emisji gazów cieplarnianych i w 50–80% odpowiadają za zużycie gruntów, zasobów materiałowych i wody. Ocenia się, że zamieszkiwanie, korzystanie z transportu oraz zakupy i spożywanie żywności najsilniej oddziałują na środowisko, w tym na klimat. Ślad ekologiczny UE jest jednym z większych na naszej świecie. Każda osoba zużywa rocznie 16 ton surowców, z czego blisko 40% ton stanowią odpady, z których 1/2 trafia na składowiska.
Aby odwrócić trend konsumeryzmu rozwija się konsumpcja zrównoważona, nastawiona na poszanowanie zasobów przyrodniczych, a w szczególności dbanie o zachowanie usług ekosystemów. Wiąże się z tym cała gama zachowań takich jak między innymi preferowanie produktów lokalnych, regionalnych czy sezonowych.
długoterminowe strategie klimatyczne powinny wyraźnie uwzględniać możliwość zmiany zachowania w sektorach o dużym wpływie (szczególnie w zaniedbanych obszarach, takich jak lotnictwo i dieta w tym ograniczenie spożycia mięsa, oprócz częściej badanego transportu samochodowego i zużycia energii) przy opracowywaniu obecnych i przyszłych polityk. Modelowanie i opracowywanie scenariuszy powinny badać różne możliwe zmiany zachowań, aby osiągnąć cele klimatyczne. Pomogłyby one zidentyfikować obszary priorytetowe dla bardziej aktywnego monitorowania i testowania polityk oraz innowacji zaprojektowanych w celu zachęcenia do zmiany zachowań i ograniczenia emisji zgodnie ze zobowiązaniami paryskimi.
Z badań wynika, że interwencje, takie jak zapewnienie bezpłatnych przejazdów tranzytowych lub wypożyczanie rowerów elektrycznych, mogą zachęcać do zmiany trybu, przerywając utrwalone nawyki. Jednak mało jest badań na temat sposobu zachęcania do zmniejszenia spożycia mięsa i praktycznie nie przeprowadzono żadnych eksperymentów dotyczących zmniejszenia popytu na podróże lotnicze. Dlatego opracowano wstępną listę przykładów tego, w jaki sposób interwencje behawioralne w innych dziedzinach, można zastosować w podróżach lotniczych. Te interwencje behawioralne są przykładami eksperymentów, które można przeprowadzić na poziomie instytucjonalnym lub regionalnym, i które rządy krajowe mogłyby wspierać zarówno regulacyjnie, jak i finansowo. Można je również wziąć pod uwagę przy projektowaniu scenariuszy długoterminowych lub backcastingu dotyczących celów na 2050 r.