Z czterech krajów zgłoszono propozycje na najlepsze inicjatywy wsparcia dla wspólnot energetycznych. Tak się ciekawie składa, że wszystkie zgłoszone propozycje pochodzą ze Środkowo-Wschodniej Europy. Możecie na nie głosować w ramach www.cashawards.eu

Światło w tunelu dla węgierskich spółdzielni energetycznych

Projekty planów funduszy regionalnych na Węgrzech mogą wspierać energetykę będącą własnością społeczności. Zwiększy to akceptację odnawialnych źródeł energii i uruchomi dalsze prywatne inwestycje w zdecentralizowany i oparty na odnawialnych źródłach energii system energetyczny.

Projekty wspólnotowe dotyczące energii odnawialnej nie tylko wspierają transformację energetyczną i dekarbonizację, ale także zwiększają akceptację i prywatne inwestycje w odnawialne źródła energii i zdecentralizowany system energetyczny. Węgierskie gminy są pionierami w zakresie konsumpcji własnej, dostarczając czystą i niedrogą energię do własnych budynków za pośrednictwem tysięcy projektów dotyczących energii odnawialnej wspieranych z funduszy unijnych i państwowych. Tysiące rodzin zainstalowało systemy fotowoltaiczne we własnych domach jednorodzinnych przy oprocentowaniu 0%. Jednak na Węgrzech nadal istnieje ogromny potencjał w zakresie rozwoju energetyki społecznej.

Stanie się prosumentem jest wyzwaniem dla większości węgierskich właścicieli domów, MŚP i gmin z powodu nieodpowiednich warunków zabudowy lub braku środków finansowych. Coraz więcej grup węgierskich obywateli, społeczności i gmin gromadzi się, aby tworzyć własne projekty energetyczne dla społeczności. W przeszłości ich wysiłki były blokowane przez niekorzystne przepisy, które nie zapewniały odpowiednich ram i nakładały znaczne obciążenia.

Dzisiaj projekty węgierskich programów operacyjnych (PO) obejmują wreszcie spółdzielnie energii odnawialnej. Program zapewni wsparcie finansowe dla instalacji energii odnawialnej należących do społeczności, a także położy podwaliny pod nowe społeczności poprzez finansowanie współpracy różnych lokalnych interesariuszy. Jest to duża poprawa w porównaniu z projektem krajowego planu odbudowy, który wspomina tylko o mniejszym, społecznym programie na rzecz systemu fotowoltaicznego.

Te projekty wsparcia mogą zatem przyczynić się do rozpowszechnienia energii spółdzielczej na Węgrzech. Spójne i długoterminowe wsparcie finansowe dla spółdzielni energii odnawialnej może zrekompensować administracyjne, prawne, społeczne, finansowe i techniczne wyzwania, przed którymi stoją obecnie pierwsi pionierzy społeczności energetycznych na Węgrzech.

Jednak nadal potrzebne są dalsze wysiłki, aby ulepszyć ramy umożliwiające korzystanie z energii wspólnotowej. Dopiero wtedy unijne plany wydatków na Węgrzech w pełni uwolnią potencjał transformacji czystej energii z pomocą obywateli.

Promień słońca dla Bułgarskich gospodarstw domowych

Dobrze zaprojektowany program bułgarskiego programu odbudowy będzie finansował instalacje odnawialnych źródeł energii i środki w zakresie efektywności energetycznej w budynkach prywatnych.

W swoim projekcie planu odbudowy Bułgaria planuje przeznaczyć od 10 do 17 mln EUR na współfinansowanie projektów dotyczących efektywności energetycznej i energii odnawialnej w budynkach prywatnych, zarówno w budynkach wielorodzinnych, jak i jednorodzinnych. Oczekuje się, że w sumie z programu skorzysta nawet 10 680 gospodarstw domowych.

Jest to mile widziane rozwiązanie, zwłaszcza że środek został starannie zaprojektowany. Przede wszystkim jest to środek poświęcony wyłącznie odnawialnym źródłom energii (panele słoneczne, słoneczna energia cieplna) i efektywności energetycznej (pompy ciepła). Ponadto pokryje 100% wydatków tylko dla gospodarstw domowych najbardziej dotkniętych ubóstwem energetycznym, podczas gdy we wszystkich pozostałych przypadkach pokryje do 50% kosztów instalacji.

Środek jest również skierowany do mniejszych gmin o dobrym poziomie jakości powietrza, które nie otrzymały wcześniej żadnego wsparcia w tym zakresie. Kwalifikowalność zostanie określona na podstawie tego, czy gospodarstwa domowe są podłączone do sieci ciepłowniczej, czy do sieci przesyłowej gazu. W ten sposób program byłby również uzupełnieniem innych strumieni finansowania, takich jak program LIFE, Fundusz Sprawiedliwej Transformacji i fundusze spójności.

Jednak nadal możliwe są pewne ulepszenia. Kwota finansowania powinna zostać znacznie zwiększona, z „co najmniej pięciokrotnie” do „od pięciu do dziesięciu razy”, aby była zgodna z Europejskim Zielonym Ładem i falą renowacji. Aby środki w zakresie OZE odniosły rzeczywisty skutek, powinny być poprzedzone poprawą efektywności energetycznej domów. Fundusze na pompy ciepła obejmują klimatyzatory do pojedynczych pomieszczeń, ale nie obejmują jednostek typu multi-split ani zintegrowanych rozwiązań mieszkalnych w całym budynku. Ponadto zdecydowanie zaleca się, aby jakość instalacji środków OZE była ściśle monitorowana przez stronę trzecią i aby pakiet obejmował konserwację. W ten sposób mógłby istnieć dobrze zaprojektowany środek gwarantujący możliwie najdłuższą żywotność zainstalowanego sprzętu, oprócz jego maksymalnej wydajności.

Wreszcie, mówiąc o reformach, ustawodawstwo nie wprowadza możliwości pomiaru netto, a także pojęć „społeczność energetyczna” i „prosument” (konsument-producent), które gwarantowałyby obywatelom Bułgarii prawo do bycia częścią własnego systemu energetycznego.

Udział Czechów w transformacji energetycznej

W Czechach obywatelska inicjatywa na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii na małą skalę postulowała finansowanie małej energetyki z funduszu modernizacyjnego.

W Czechach istnieje krajowa sieć Lokalnych Grup Działania (LGD) zarządzanych przez obywateli i obejmująca około 92% gmin w kraju, których celem jest poprawa jakości życia i środowiska na obszarach wiejskich. W lutym sieć LGD (pod przewodnictwem LGD Opavsko) złożyła propozycję projektu dostępu do środków z Funduszu Modernizacyjnego, kluczowej inicjatywy UE wspierającej transformację energetyczną czeskiej gospodarki.

Celem projektu, którego 40% byłby finansowany w ramach Funduszu Modernizacyjnego, jest osiągnięcie 1kW energii odnawialnej na mieszkańca do 2030 roku. Aby osiągnąć ten cel, projekt koncentruje się na wdrożeniu odnawialnych źródeł energii na małą skalę oraz wsparciu dla społeczności energetycznych.

Ta inicjatywa jest doskonałym przykładem decentralizacji i demokratyzacji czeskiego systemu energetycznego. LGD Opavsko wraz z partnerami opracowała modelową aplikację dla małych instalacji odnawialnych (fotowoltaicznych, wiatrowych, magazynów energii elektrycznej, wody i biomasy), w tym kosztorysy, dokumenty i harmonogramy. Propozycja projektu osiągnęła 1,53 miliarda euro przy planowanej produkcji 910 MW dodatkowej mocy odnawialnej.

Inicjatywy takie jak ta pokazują, że przeciwdziałanie zmianie klimatu wymaga również praktycznych działań na szczeblu lokalnym i że nawet małe projekty oparte na obywatelach mogą mieć duże znaczenie.

Promień słońca dla polskich wspólnot energetycznych

Polski rząd przeznaczy pieniądze z funduszu odbudowy na finansowanie społeczności i spółdzielni zajmujących się energią odnawialną. Na tym właśnie polega zielona odbudowa kierowana przez obywateli.

W Polsce prawie nie ma wspólnot energetycznych. Odnawialne źródła energii zostały zainstalowane na osiedlach wielorodzinnych w nie więcej niż 50 przypadkach, mimo że w tego typu mieszkaniach mieszka 50% ogółu ludności Polski.

Wkrótce sytuacja może się zmienić: polski rząd przygotował nowy plan na rzecz społeczności energetycznych, który zostanie sfinansowany z programu odbudowy w wysokości 97 mln euro. Ta gotówka z UE może dodać co najmniej 1,5 GW mocy fotowoltaicznej w Polsce i może pomóc w utworzeniu ponad 5000 wspólnot energetycznych, radykalnie zmieniając tym samym społeczny krajobraz energetyczny w Polsce.

Wsparcie dla rozwoju społeczności energetycznych nie będzie miało wyłącznie charakteru pieniężnego. Polski plan naprawy ustanowi również instrument wspierający społeczności w ich procesie decyzyjnym. Środek ten przyczyni się do przezwyciężenia wyzwań związanych ze zbiorowym podejmowaniem decyzji, które miały miejsce w poprzednich programach wsparcia dla instalacji odnawialnych.

Na tym właśnie powinny polegać plany naprawy: inwestowanie pieniędzy w projekty bliskie obywatelom i opracowywanie inteligentnych środków wspierających, aby uwolnić wyjątkowy potencjał transformacji energetycznej.

Wybierz sam na www.cashawards.eu

Materiał został przygotowany w ramach projektu „LIFE_UNIFY - łącząc Unię Europejską na rzecz działań klimatycznych” dofinansowanego ze środków instrumentu finansowego LIFE Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.