W dniu 28 czerwca br. Komisja Europejska poczyniła pierwszy krok na drodze do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu morskiego. Przedstawiła wniosek ustawodawczy, w którym wymaga, aby właściciele dużych statków korzystających z portów w UE monitorowali roczne emisji dwutlenku węgla ze statków i sporządzali sprawozdania. Ponadto Komisja opublikowała komunikat, w którym przedstawiła swoją strategię zajęcia się kwestią emisji i ich ograniczenia, najlepiej poprzez działania na poziomie globalnym.

Unijna komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu, Connie Hedegaard, stwierdziła: „Wyznaczamy dziś kurs ku zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych w sektorze morskim. Unijny system monitorowania przyniesie korzyści środowiskowe i gospodarcze dla sektora żeglugi morskiej poprzez zwiększenie przejrzystości w zakresie emisji i stworzenie zachęt dla właścicieli statków do ich ograniczania. Inicjatywa ta jest w pełni zgodna z najnowszymi wnioskami w sprawie globalnych norm w zakresie zużycia paliwa i środków rynkowych omawianych w ramach Międzynarodowej Organizacji Morskiej. Rzetelny system monitorowania, sprawozdawczości i weryfikacji emisji jest podstawowym warunkiem wstępnym dla rozpoczęcia w Europie i na świecie merytorycznych dyskusji na temat celów redukcji w tym sektorze".

Siim Kallas, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za mobilność i transport, powiedział: „Zdajemy sobie sprawę, że żegluga musi przyczyniać się do działania na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, najlepiej za pośrednictwem globalnych środków, które są najbardziej skuteczne w kategoriach gospodarczych i środowiskowych. W przypadku sektora globalnego, takiego jak transport morski, cel ten można osiągnąć najlepiej poprzez Międzynarodową Organizację Morską. Na podstawie przedstawionego dziś zarysu polityki Unia wraz ze światowymi partnerami będzie kontynuować działania w celu wypracowania kompleksowego międzynarodowego rozwiązania. Przedstawiony dziś wniosek stanowi istotny wkład w wysiłki Międzynarodowej Organizacji Morskiej na rzecz ograniczenia zużycia paliw i zwiększenia efektywności paliwowej statków za pomocą szeregu instrumentów, w tym środków technicznych i rynkowych".

Nacisk na emisje z dużych statków

Wniosek¹ ma na celu stworzenie ogólnounijnych ram prawnych dla gromadzenia i publikowania zweryfikowanych rocznych danych dotyczących emisji CO₂ ze wszystkich dużych statków (ponad 5 000 ton brutto), które korzystają z portów UE, niezależnie od tego, gdzie statki te są zarejestrowane.

Właściciele statków będą mieli obowiązek monitorowania i sporządzania sprawozdań dotyczących zweryfikowanej ilości CO₂ emitowanego przez ich duże statki podczas rejsów do portów UE, z takich portów i między takimi portami. Właściciele będą również zobowiązani do dostarczenia innych określonych informacji, takich jak dane niezbędne dla obliczenia efektywności energetycznej statków.

Na pokładzie statków będzie musiał się znajdować dokument zgodności wydany przez niezależnego weryfikatora, a wymóg ten będzie podlegać kontroli przez organy państw członkowskich.

Proponuje się, aby przepisy miały zastosowanie od dnia 1 stycznia 2018 r.

W kierunku globalnego systemu

Europejski system ma stać się elementem systemu światowego. Proponowane przepisy mają na celu stopniowe określenie światowych norm efektywności energetycznej dla eksploatowanych już statków, zgodnie z propozycją Stanów Zjednoczonych popartą przez innych członków Międzynarodowej Organizacji Morskiej. Przepisy UE zostałyby dostosowane do norm światowych w przypadku ustanowienia globalnego systemu.

Ograniczenie obciążeń administracyjnych do minimum

Wniosek Komisji ma na celu zminimalizowanie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw poprzez wykorzystanie przepisów dotyczących istniejących dokumentów i wyposażenia znajdującego się na statkach. Przedsiębiorstwa będą mogły wybrać metodykę monitorowania.

Mniejsze emisje i koszty

Z dokonanej przez Komisję oceny skutków wynika, że określony we wniosku ogólnounijny system monitorowania, raportowania i weryfikacji (MRV) powinien doprowadzić do ograniczenia emisji CO₂ z rejsów objętych zakresem rozporządzenia nawet o 2 proc. w stosunku do sytuacji bez zmian. System spowoduje także ograniczenie kosztów netto dla właścicieli nawet o 1,2 mld euro rocznie w 2030 r.

Ponadto pozwoli on uzyskać przydatne informacje na temat wydajności poszczególnych statków, związanych z nimi kosztów operacyjnych i ewentualnej ceny odsprzedaży. Będzie to korzystne dla właścicieli statków, który będą lepiej przygotowani do podejmowania decyzji dotyczących poważnych inwestycji oraz uzyskania odpowiednich środków finansowych.

Dalsze kroki

Wniosek będzie teraz przedmiotem obrad w Parlamencie Europejskim i Radzie, których zgoda jest potrzebna, aby rozporządzenie weszło w życie.

Kontekst

Emisje z międzynarodowego transportu morskiego odpowiadają obecnie za 3 proc. światowych emisji gazów cieplarnianych (GHG) i 4 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE. Jeżeli nie zostaną podjęte żadne działania, w przyszłości emisje znacznie wzrosną ze względu na oczekiwany wzrost obrotów handlowych między kontynentami. Taki wzrost zakłóciłby wysiłki podejmowane w innych sektorach w celu zmniejszenia ogólnej emisji gazów cieplarnianych w UE.