Transport


Czego potrzebuje transport na drodze do neutralności klimatycznej?

2021-06-08
galeria
Emisje z transportu w  państwach  członkowskich Unii Europejskiej stale rosną. Jeżeli  Unia poważnie myśli o osiągnięciu celu Porozumienia Paryskiego, europejska polityka  transportowa  musi  się radykalnie zmienić. W opublikowanym  dziś przez członków  CAN Europe raporcie oceniono politykę  transportową Unii i pięciu  jej  państw członkowskich oraz sformułowano zalecenia dotyczące dostosowania polityki transportowej do  ambitnych celów klimatycznych.

Raport "Wprowadzenie europejskiej polityki transportowej na ścieżkę neutralności klimatycznej" pokazuje, że państwa członkowskie nie mają jednolitego podejścia do internalizacji  kosztów zewnętrznych i stwarza  to  niespójne  oraz  sprzeczne  sygnały rynkowe na szczeblu Unii. We Francji 180% zewnętrznych kosztów podróży koleją pasażerską jest  internalizowanych, podczas gdy  tylko  59% w przypadku podróży samochodem i  zaledwie  8% w przypadku podróży lotniczych, i to pomimo faktu, że transport europejski jest zdominowany przez samochody napędzane paliwami kopalnymi, podczas gdy  podróże koleją pasażerską są znacznie mniej szkodliwe dla środowiska niż samochodem czy samolotem.

W dokumencie  zwrócono  również uwagę,  że  nawet  w  mniejszych  krajach  europejskich lotnictwo stało się środkiem stosunkowo krótkich podróży.  Na  przykład w Danii, gdzie nie można polecieć dalej niż 300 km, odsetek pasażerów podróżujących samolotem  osiągnął  9%  całego  duńskiego rynku lotniczego w 2018 roku. Zarówno Francja, jak i Niemcy,  pomimo  stosunkowo  dobrych ofert szybkich linii kolejowych, odnotowały również  bardzo  wysoki  udział krajowych podróży pasażerskich, odpowiednio 33% i 18%. Jednym z powodów  jest dostępność tanich biletów lotniczych, w porównaniu do biletów kolejowych. W sprawozdaniu zaleca się opracowanie strategicznych planów działania w celu przeniesienia  lotów  krótkodystansowych na połączenia kolejowe, zwłaszcza na kolej dużych prędkości, poprzez zapewnienie właściwej internalizacji zewnętrznych kosztów podróży lotniczych.

W sprawozdaniu stwierdza się również, że zmiana modalna w sektorze transportu nie jest obecnie tak szeroko promowana jak zmiana paliwa. Tylko Niemcy posiadają swój własny cel, aby podwoić liczbę pasażerów kolei w latach 2020-2030. Ponadto kraj opracowuje politykę i środki mające na celu zmianę sposobu podróżowania pasażerów, takie jak obniżenie podatków od biletów kolejowych na duże odległości i dodatkowe opodatkowanie podróży lotniczych. Środki te nie występują w żadnym innym badanym kraju.

Sprawozdanie zawiera zalecenia sektorowe, z których najważniejsze podkreśla, że cele w zakresie redukcji emisji z transportu powinny zostać wzmocnione i pozostać częścią  krajowych celów w zakresie redukcji emisji w ramach rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR). Unia powinna zwrócić się do państw członkowskich o opracowanie jasnych celów i  planów polityki transportowej w krajowych planach w zakresie energii i  klimatu, co umożliwiłoby łatwe monitorowanie postępów w zakresie redukcji emisji  i spójności z innymi politykami.   

Komentarze

Dyrektor CAN-Europe, Wendel Trio powiedział: "Redukcja  emisji z sektora  transportu  będzie  odgrywać kluczową  rolę w  osiągnięciu celu Porozumienia Paryskiego  w wysokości 1,5°C. Dlatego bardzo ważne jest utrzymanie sektora transportu w  ramach rozporządzenia w  sprawie  wspólnego wysiłku redukcyjnego i zwiększenie wiążących celów na szczeblu krajowym, a  także  wzmocnienie polityki krajowej i unijnej. Przedmiotowy raport przypomina,  że  środki podjęte w  celu  przyspieszenia  redukcji  emisji  mogą  i  muszą przynieść  korzyści społeczne, takie jak tańszy transport publiczny. Transformacja ta musi pomóc potrzebującym w dostępie do zrównoważonego i przystępnego cenowo transportu."

Brigitta Bozsó,  koordynator  polityki  klimatycznej  w Climate  Action Network (CAN) Europe  powiedziała: "Do tej pory Unia i państwa członkowskie nie zajęły się rosnącymi emisjami pochodzącymi z transportu. Oczywiste jest, że aby ograniczyć  wzrost temperatury  do 1,5°C,  potrzebujemy zmian strukturalnych w sektorze transportu, a nie mozaiki ograniczonych dostosowań polityki. Nowe prawodawstwo w dziedzinie  klimatu i energii musi odwrócić bieg wydarzeń, ograniczyć emisje, wyznaczając wiążące cele na szczeblu krajowym oraz zachęcać do  odważnych i ambitnych  działań w sektorze transportu." 

Wojciech Szymalski, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Polska: "Transport jak na razie jest najtrudniejszym sektorem do dekarbonizacji. Żadne z analizowanych krajów nie jest na ścieżce obniżenia emisji w transporcie. Polityka unijna robi tylko niewielką róznicę in plus. Co więcej, w kazdym Państwie pozwala się na wzrost przewozów chcą jednocześnie ograniczyć emisje. W mojej ocenie to nie będzie możliwe i musimy zmienić sposób myslenia o tym jak transportować: wyznaczyć ograniczenia dla indywidualnego transportu samochodowego, wyraźnie przejść na transport publiczny, inwestować w kolej oraz transport rowerowy oraz inne zeroemisyjny w miastach. To wymaga także bardzo silnych zmian w świadomości i przyzwyczajeniach ludzi w zakresie podrózy i przewozu towarów. Ale dlaczego mielibyśmy wciąż wybierać samoloty, kiedy możemy rozmawiać on-line lub jechać szybkim pociągiem? Unia Europejska oraz jej kraje członkowskie muszą byc odważne i wprowadzać radykalne zmiany w transporcie, jeśli na serio myślą o ograniczeniu katastrofy klimatycznej."

Projekt dofinansowany ze środków UE

Materiał przygotowano w ramach projektu „LIFE_UNIFY – łącząc Unię Europejską na rzecz działań klimatycznych” dofinansowanego ze środków Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Projekt ma stymulować transformację energetyczną krajów członkowskich, poprzez oddziaływanie na fundusze europejskie czy przygotowywanie Krajowych Planów Energii i Klimatu oraz Długoterminowych Strategii Klimatycznych.