Trzeci przegląd ekologiczny Polski wskazuje na konieczność zielonej transformacji.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organization for Economic Cooperation and Development, OECD) regularnie przygląda się realizacji polityk i programów środowiskowych w krajach OECD i krajach partnerskich. W ubiegłym roku przeprowadzono już trzeci z kolei przegląd ekologiczny Polski. Sprawdziliśmy, jak oceniono w nim politykę klimatyczno-energetyczną naszego kraju.

Ochrona klimatu

Autorzy raportu podają, że większość Polaków przypisuje wysokie znaczenie kwestiom związanym ze zmianami klimatycznymi. Równocześnie jednak, Polska nie posiada krajowej polityki klimatycznej wykraczającej poza cele UE.

Głównym instrumentem polityki klimatycznej Polski jest system EU ETS. Niestety, z powodu niskich cen uprawnień do emisji system ten nie przyczynił się do zwiększenia zainteresowania inwestycjami w niskoemisyjne źródła energii.

Dzięki zmianom systemowym pod koniec ubiegłego wieku i zwiększeniu efektywności w przemyśle ciężkim, Polska zredukowała emisję gazów cieplarnianych w wyższym stopniu niż wymagały tego postanowienia Protokołu z Kioto. Niepokojący jest jednak fakt, że od 2000 roku emisje gazów cieplarnianych z transportu wzrosły o niemal 70%.

Jakość powietrza

Raport zwraca uwagę na złą jakość powietrza w naszym kraju. W 2012 r. Polska zanotowała najwyższe poziomy zanieczyszczeń powietrza pyłami w Europie, głównie ze względu na spalanie biomasy oraz węgla na potrzeby grzewcze w kotłach domowych.

Chociaż Polska spełniła cele określone na 2010 r. w Dyrektywie UE w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczeń powietrza, emisje tlenków siarki (SO_x)i tlenków azotu (NO_x) na jednostkę PKB nadal kilkukrotnie przekraczają średnią europejskich krajów OECD.

Autorzy raportu podkreślają, że polskie elektrownie przyczyniają się do wysokich kosztów związanych ze szkodami zdrowotnymi i środowiskowymi, wynikającymi z przemysłowych zanieczyszczeń powietrza. W 2010 r. około 25 tys. zgonów powiązano z zanieczyszczeniami powietrza, co stanowi jeden z najwyższych poziomów w OECD.

W kierunku gospodarki niskoemisyjnej

Od 2000 r. stopniowo spada udział paliw kopalnych w bilansie energetycznym, wciąż jednak przekracza on 90%. W 2013 r. udział węgla w produkcji energii elektrycznej wynosił 85% i można oczekiwać, że w najbliższych latach surowiec ten pozostanie głównym źródłem energii pierwotnej. Autorzy raportu zalecają w związku z tym większe zaangażowanie w innowacje w zakresie wychwytu dwutlenku węgla i jego składowania (CCS).

OECD zwraca też uwagę na fakt, że zgodnie z unijnymi przepisami elektrownie węglowe, w których współspalana jest biomasa będą musiały zostać zamknięte do roku 2020. Może to mieć wpływ na trwałość efektów dotyczących udziału OZE w bilansie energetycznym, ponieważ osiągane są one głównie właśnie dzięki współspalaniu biomasy.

Autorzy raportu analizie poddali także inne obszary polityki środowiskowej Polski, kładąc szczególny nacisk na zielony wzrost, leśnictwo, różnorodność biologiczną i gospodarkę odpadami.

- Odkąd Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, poczyniono imponujący postęp w dziedzinie gospodarki i zarządzania środowiskiem. W oparciu o ten postęp, Polska musi teraz zdecydować, jak dokonać przejścia ku gospodarce niskoemisyjnej i efektywnej pod względem zasobów – podkreśla we wstępie do raportu Simon Upton, Dyrektor ds. Środowiska OECD.

 

Do pobrania: „Przegląd ekologiczny – Polska 2015. Najważniejsze punkty”.

Więcej szczegółów można znaleźć w pełnej wersji raportu na stronie OECD.

Opracowanie: ChronmyKlimat.pl na podstawie materiałów OECD.