Polityka klimatyczna

Nowe unijne ograniczenia emisji. Gdzie Polska może szukać oszczędności?

2016-08-05

Komisja Europejska zaproponowała nowe cele w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych jako kontynuację obecnego pakietu "3x20". Cele, jakie wstępnie wyznaczono Polsce, są przez niektórych postrzegane jako ambitne. Gdzie rodzima gospodarka może szukać optymalnych oszczędności?

Obowiązujący kompromis zakłada redukcję emisji gazów cieplarnianych w Unii na poziomie 20% w stosunku do poziomów z 1990. Zaprezentowany w lipcu projekt Komisji Europejskiej przewiduje zmniejszenie wskaźników do 2030 o 40% w porównaniu z rokiem 2005. Przeanalizujmy proponowane cele i możliwe sposoby ich osiągnięcia zarówno w sektorach objętych, jak i nieobjętych Europejskim Systemem Handlu Emisjami (ETS).

Rekordy kontra limity

Zaprezentowane przez KE w lipcu postulaty określają indywidualne cele redukcji emisji CO₂ dla państw członkowskich w sektorach nieobjętych systemem ETS – budownictwie, rolnictwie, odpadach, użytkowaniu gruntów, leśnictwie i transporcie (z wyłączeniem lotnictwa). W ramach obecnego kompromisu Polska, jako kraj rozwijający się, posiada pozwolenie na zwiększenie do 2020 emisji gazów cieplarnianych o 14% w stosunku do 2005 w obszarach poza ETS. Pomimo starań Polski o przynajmniej zerowy wzrost emisji w kolejnej dziesięciolatce, nowe cele zakładają dla nas zwrot w kierunku oszczędzania.

Do 2030 będziemy musieli zmniejszyć emisję poza przemysłem o 7% w stosunku do 2005. W latach 2020-2030 oznaczać będzie to konieczność redukcji praktycznie o niemal jedną czwartą. Jeżeli nie wykorzystamy dozwolonego do 2020 wzrostu, odsetek ten może się zmniejszyć. Nie da się jednak ukryć, że nie powinniśmy zwlekać z działaniami w kierunku poprawy efektywności energetycznej. Jak wynika z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego, budujemy na potęgę, a czołowy konsument energii – budownictwo mieszkaniowe – odradza się i bije rekordy. Od stycznia do czerwca tego roku do użytku oddano 73 653 nowe mieszkania i domy jednorodzinne¹. Po transformacji systemowej więcej budowaliśmy jedynie w 2009, tuż przed kryzysem. Rośnie też liczba rozpoczętych projektów oraz pozwoleń na budowę.

Szansa w budownictwie

Budynki pochłaniają ponad 40% zużywanej w Unii energii. Średnio 80% owej konsumpcji związana jest z ich ogrzewaniem. Ogrzewanie paliwami kopalnymi, wciąż przeważającymi w Polsce, oznaczają z kolei emisje. Według danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami², podstawową przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest tzw. niska emisja, wprowadzana do środowiska z kominów o wysokości do 40 m. W obrębie tej kategorii dominuje emisja wynikająca z procesów spalania w małych kotłowniach i paleniskach domowych. Jak wskazują eksperci, największą szansą dla budownictwa może być systemowa inwestycja w ograniczenie strat ciepła, które ucieka z nieszczelnych dachów, ścian, okien oraz przewodów grzewczych i wentylacyjnych. Skala oszczędności jest warta rozważenia.

– W przypadku domów budowanych obecnie optymalna, to jest zwracająca się w przeciągu 10 lat inwestycja w ocieplenie, pozwoliłaby na roczne ograniczenie zużycia o 500 m³ gazu lub tony węgla – wyjaśnia Adam Buszko, ekspert z firmy Paroc, producenta izolacji budowlanych i technicznych. – Gdyby podejść w ten sposób do każdej nowej inwestycji mieszkaniowej, jako kraj moglibyśmy co roku oszczędzić około 18 mln m³ gazu i 26 tysięcy ton węgla – dodaje. Zdecydowanie lepszy efekt można uzyskać, stawiając na modernizację istniejącej bazy obiektowej. – Termomodernizacja na racjonalnym, uzasadnionym ekonomicznie poziome 3,5 mln budynków jednorodzinnych zapewniłoby roczne oszczędności surowców w postaci niemal 1 mld m³ gazu i przeszło 1,6 mln ton węgla – dodaje Adam Buszko.

Mniejsza emisja w przemyśle?

Postulaty dotyczące emisji w przemyśle Komisja Europejska przedstawiła już rok temu. W 2015 uzgodniono, że do 2030 poziomy emisji dla Unii zmniejszone zostaną o 43% względem 2005. W ramach systemu ETS funkcjonują instrumenty rynkowe pozwalające na handel uprawnieniami do emisji, istnieje też pewna pula uprawnień darmowych. Rok temu Polska wywalczyła pulę 40% darmowych uprawnień dla rodzimej energetyki opartej na węglu. Co roku, podobnie jak teraz, liczba owych uprawnień będzie jednak topnieć, przy czym tempo redukcji po 2021 roku będzie większe i wyniesie 2,2% rocznie w porównaniu z 1,74% rocznie do 2020 roku.

Nowa ustawa o efektywności energetycznej, która wejdzie w życie w październiku tego roku, w istotnym stopniu odnosi się do kwestii redukcji emisji CO₂ przez sektor przemysłowy. Dokument nakłada na Ministra Energii obowiązek opracowania cyklicznych planów uwzględniających programy poprawy efektywności energetycznej w konkretnych sektorach gospodarki oraz informacje o oszczędnościach w przesyle, dystrybucji i zużyciu energii. – Realizacja przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, poza wymierną oszczędnością energii, będzie stymulować również wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na rynku europejskim, szczególnie tych, które są zaliczane do kategorii wysoko energochłonnych – mówił w czerwcu Andrzej Piotrowski, wiceszef resortu energii.

Zdaniem ekspertów, kadry kierownicze zakładów energetycznych i produkcyjnych w pierwszej kolejności powinny skupić się na zapobieganiu stratom energii. Wzorem budynków, tu także największy potencjał tkwi w izolacjach. Obrazują to dane Europejskiej Fundacji Izolacji Przemysłowych (EIIF), która w raporcie "Climate Protection with rapid payback – Energy and CO₂ savings potential of industrial insulation in EU-27"³ szacuje, że uzasadnione ekonomicznie, systemowe inwestycje w modernizacje zakładów kryją potencjał rocznej redukcji energii w 27 krajach członkowskich na poziomie 620 000 000 GJ.

– Taka systemowa inwestycja obniżyłaby konsumpcję energii dla europejskiego przemysłu o 5% i pozwoliłaby ograniczyć emisję CO₂ o 49 megaton rocznie. To tyle samo spalin, ile generuje 18 milionów średniej klasy samochodów, przejeżdżających rocznie 12 500 kilometrów – podsumowuje Robert Kotwas, ekspert Paroc Polska.

Przypisy:

Źródło: Tower Communications