Ministrowie Finansów rządów krajów członkowskich Unii Europejskiej spotykają się 28 stycznia 2020 w celu podjęcia ważnych dyskusji na temat finansów Europy w 2020 r. i późniejszej perspektywie. Wkrótce po tym spotkaniu Unia Europejska będzie dysponować wszystkimi niezbędnymi elementami układanki, aby rozwiązać zagadkę związaną z osiąganiem wyższych ambicji klimatycznych, ale tylko wtedy, gdy ostateczny obraz ujawni wycofanie się z paliw kopalnych i zagwarantuje społeczeństwu możliwość wypowiedzenia się na temat sposobu wydawania pieniędzy na klimat.

Elementy układanki

Pierwszy element został przedstawiony 12 grudnia 2019, kiedy Rada Europejska zobowiązała się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Oznaczało to, że do tego czasu wszystkie emisje gazów cieplarnianych w gospodarce będą bliskie zeru. Drugi miał miejsce dwa tygodnie temu, kiedy Komisja ujawniła swój plan inwestycyjny – Europejski Zielony Ład, który obejmował proponowane 7,5 miliarda euro na Fundusz Sprawiedliwej Transformacji i politykę spójności z 373 miliardami euro na zależne od węgla i najbardziej potrzebujące regiony UE.

Jednak ostateczny kształt finansowania w ramach polityki spójności do 2030 r. jest wciąż w fazie tworzenia, a niektóre państwa członkowskie wciąż domagają się finansowania przez UE paliw kopalnych. Jest to duże zagrożenie dla klimatu.

Jak wskazują liczby, zagadka neutralności klimatycznej wymaga ogromnych nakładów. Komisja szacuje, że potrzeba 260 miliardów rocznie, aby zbudować gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla i doprowadzić do sprawiedliwego odejścia od paliw kopalnych. Aby to osiągnąć, wszystkie instrumenty finansowania UE muszą być zgodne ze zobowiązaniami zawartymi w porozumieniu paryskim.

Nie mamy czasu do stracenia, ponieważ drastyczne cięcia emisji do 2030 r. będą kluczem do osiągnięcia neutralności klimatycznej do połowy wieku. W wyniku negocjacji między Parlamentem a Radą w sprawie polityki spójności potencjał transformacyjny tych funduszy rozwoju regionalnego w zakresie neutralności klimatu można odblokować tylko pod warunkiem podjęcia trzech decyzji.

Trzy kluczowe decyzje

Po pierwsze, nie można wydać żadnych pieniędzy na paliwa kopalne. Takie subsydia nie mają przyszłości na neutralnym pod względem emisji dwutlenku węgla kontynencie. Jednak niektóre państwa członkowskie nadal walczą o zwolnienia, aby mogły kontynuować dotychczasową działalność, w szczególności dzięki inwestycjom w infrastrukturę gazową. To kluczowy błąd. Żywotność projektów dotyczących infrastruktury gazowej jest długa, co oznacza, że ​​każda nowa inwestycja wkrótce stanie się osieroconym zasobem i zablokuje Europę w technologiach o wysokiej emisji dwutlenku węgla. Z uwagi na samonapędzającą się bezwładność, jaką tworzą inwestycje w systemy energetyczne oparte na paliwach kopalnych, wniosek Komisji dotyczący wyłączenia szkodliwych działań z zakresu polityki spójności jest pożądanym krokiem i należy go bronić.

Po drugie, władze regionalne, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie powinny zostać włączone w rozwiązywanie zagadki neutralności klimatycznej. Instrumenty finansowe, takie jak polityka spójności, działają najlepiej, gdy są projektowane oddolnie. Ta „zasada partnerstwa” umożliwia obywatelom i zainteresowanym stronom dostosowanie inwestycji do lokalnych i regionalnych potrzeb i priorytetów, co skutkuje większą akceptacją i korzyściami dla tych, którzy realizują projekty.

 

Polityka spójności jest wyrazem solidarności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w różnych regionach UE i jest sprawdzonym katalizatorem w walce ze zmianami klimatu. Jednak instytucje UE do tej pory wykazywały niechęć do przeznaczania funduszy polityki spójności na to, co korzystne, zamiast tego kontynuując działalność jak zwykle.

Z tych powodów trzecim krokiem jest zapewnienie, aby kraje otrzymujące fundusze polityki spójności wydały pieniądze na działania, które mogą rozwiązać neutralność klimatyczną. To tak zwane „włączenie do głównego nurtu” oznacza wyznaczenie wiążącego celu i obowiązkowego pułapu wydatków w wysokości 40 procent na inwestycje w zrównoważone i transformacyjne projekty, wymienione w polityce spójności jako „Cel polityki 2:„ Bardziej ekologiczna, niskoemisyjna Europa ””.

To, czy ustawodawcy zmierzą się z rozwiązaniem tego problemu, zadecyduje, czy polityka spójności naprawdę zapewnia solidarność między bogatszymi i biedniejszymi regionami, jednocześnie napędzając inwestycje w czystą energię w regionach, które najbardziej tego potrzebują. Tylko przy tych elementach następny budżet UE przyczyni się do rozwiązania zagadki neutralności klimatycznej w Europie.

Źródło: Climate Action Network (CAN) Europe.