Już drugiego dnia szczytu klimatycznego w Bonn (COP23) Polska dostała niechlubną nagrodę, zyskując tytuł „Skamieliny Dnia”. Wyróżnienie otrzymała za próbę przekształcenia głównego narzędzia służącego redukcji emisji gazów cieplarnianych, czyli EU ETS, w program subsydiowania węgla.

W środę, 8 listopada unijni prawodawcy powinni osiągnąć porozumienie w sprawie przebudowy europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS), nowelizując regulacje, które mają służyć ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych w sektorach przemysłu i energetyki w latach 2020-2030. Teoretycznie środki generowane przez EU ETS powinny wspierać biedniejsze państwa Europy Środowo-Wschodniej, by mogły przeprowadzić transformację i przejść na czystą energię. Jednak w praktyce są obecnie wykorzystywane do subsydiowania paliw kopalnych. Przepisy dotyczące przeznaczenia środków z EU ETS pozostają punktem spornym w negocjacjach pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją, które trwają od kilku miesięcy w ramach tzw trilogu.

 

Polska stara się utrudnić cały proces i walczy przeciwko wszelkim rozwiązaniom, które mogłyby w przyszłości wykluczyć węgiel z tych funduszy. Wnioskuje też o ich dalsze zwiększanie oraz przeciwstawia się zmniejszaniu darmowych przydziałów emisji dla sektora energetycznego. Jeśli Polsce uda się osiągnąć ten cel, środki ETS dla państw Europy Środkowo-Wschodniej sięgną poziomu 35 miliardów euro i staną się największym systemem dotacji węglowych w historii.

“Takie stanowisko jest nie do przyjęcia. Polska, jako gospodarz przyszłorocznego szczytu klimatycznego, powinna dać przykład innym krajom, zwiększając swoje wysiłki na rzecz redukcji gazów cieplarnianych, a nie szukać sposobów, by wspierać przestarzałą, kosztowną i nieefektywną energetykę opartą na węglu. Tymczasem, gdy w Bonn trwa szczyt klimatyczny, w Polsce parlament proceduje projekt ustawy rynku mocy, który jest niczym innym jak kolejnym sposobem dotowania paliw kopalnych. Kolejne miliardy w znacznej części wyjęte z kieszeni obywateli i przedsiębiorców zostaną przeznaczone na węgiel –  stwierdza Krzysztof Jędrzejewski z Koalicji Klimatycznej.

Oprócz Polski „Skamielinę Dnia” wręczono wczoraj również Australii za kontynuowanie wsparcia dla paliw kopalnych. Władze Queensland zamierzają przekazać kopalni Adani aż 1 mld dolarów z budżetu państwa. Przeznaczone środki sprawią, że stanie się ona największym obiektem tego rodzaju w Australii, emitującym 3 razy więcej gazów cieplarnianych niż średnio produkuje całe Nowe Delhi. Jak podkreślają przedstawiciele Fiji oraz innych państw wyspiarskich: ta decyzja będzie miała dla wszystkich katastrofalne skutki, których nie będzie można już odwrócić.

 

Pierwszy raz nagrodę „Skamielinę dnia” przyznano podczas negocjacji klimatycznych w 1999 roku w Bonn. Przedsięwzięcie zainicjowała grupa organizacji pozarządowych. Co roku podczas szczytu klimatycznego Climate Action Network (CAN) nagradza kraje, które najbardziej spowalniają postęp w negocjacjach lub utrudniają implementację porozumienia paryskiego. Climate Action Network jest zrzeszeniem 1100 organizacji pozarządowych z całego świata, które działają wspólne w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i środowiska.