Czy można cieszyć się zarówno wzrostem gospodarczym, jak i zrównoważeniem środowiskowym? To pytanie jest kwestią zaciekłej debaty politycznej między zwolennikami zielonego wzrostu i post-wzrostu.

W ciągu ostatniej dekady zielony wzrost wyraźnie zdominował kształtowanie polityki z agendami politycznymi w ONZ, Unii Europejskiej, oraz w wielu krajach, opierając się na założeniu, że odseparowanie nacisków środowiskowych od produktu krajowego brutto (PKB) mógłby pozwolić na przyszły wzrost gospodarczy bez końca.

Biorąc pod uwagę to, co jest zagrożone, dokładna ocena w celu ustalenia, czy podstawy naukowe za tą „hipotezą odsprzęgania” są solidne lub nie potrzebne. Ten raport zawiera przegląd empiryczny i literaturę teoretyczną do oceny zasadności tej hipotezy. Wniosek jest przytłaczający jasny i otrzeźwiający: nie tylko nie ma dowodów empirycznych potwierdzających istnienie oddzielenia wzrostu gospodarczego z presji na środowisko w dowolnym miejscu w skali niezbędnej do rozwiązania załamanie środowiska, ale także, co może ważniejsze, takie oddzielenie wydaje się mało prawdopodobne by wydarzyć się w przyszłości.

Należy pilnie określić konsekwencje tych ustaleń w zakresie kształtowania polityki i ostrożnego poruszania się od ciągłego dążenia do wzrostu gospodarczego w krajach o wysokiej konsumpcji. Dokładniej, istniejące strategie polityczne mające na celu zwiększenie wydajności muszą być uzupełnione dążeniem do wystarczalności, czyli bezpośrednie zmniejszenie produkcji ekonomicznej w wielu sektorach i równoległa redukcja konsumpcji, które razem umożliwią dobre życie w granicach ekologicznych planety. W widoku autorów tego raportu i na podstawie najlepszych dostępnych dowodów naukowych, tylko takie strategie szanują „zasadę ostrożności” UE, zasadę, że kiedy stawka jest wysoka, a wyniki niepewny, należy zachować ostrożność.

Sam fakt, że oddzielenie od produkcji nie dotyczy kwestii wzrostu gospodarczego, nie nastąpił i nie będzie wystarczający do zmniejszenia presji na środowisko do wymaganego zakresu, nie jest to powód by przeciwstawiać się oddzieleniu (w dosłownym sensie oddzielając krzywą presji na środowisko od krzywej PKB) lub środkom, które prowadzą do oddzielenia płatności - przeciwnie, bez wielu takich środków sytuacja byłaby znacznie gorsza. Jest to powód, aby mieć poważne obawy dotyczące dominującej uwagi decydentów politycznych na temat zielonego wzrostu, skupiając się na błędnym założeniu, które zakłada że wystarczy oddzielenie od produkcji i można osiągnąć cele poprzez zwiększenie wydajności bez ograniczania produkcji gospodarczej i konsumpcji.

Główne wnioski:

• Omawianie oddzielenia wymaga użycia rygorystycznych ram analitycznych. W zależności od wskaźników uważanych za uwzględniające działalność gospodarczą i presję środowiskową jako zakres ich ewolucji, rozdzielenie może być scharakteryzowane na różne sposoby. To może być globalny lub lokalny, względny lub absolutny, terytorialny lub śladowy, zdarza się w krótkim lub długim okresie okres czasu i wreszcie, należy go umieścić w odpowiedniej perspektywie środowiskowej, cele polityczne i globalny kontekst społeczno-gospodarczy, aby ocenić jego adekwatność biorąc pod uwagę względy słuszności.
• Ważność dyskursu zielonego wzrostu opiera się na założeniu bezwzględnego, stałego, globalnego, dużego i wystarczająco szybkiego oddzieleniu wzrostu gospodarczego od wszystkich krytycznych czynników środowiskowych. Przegląd literatury wyraźnie pokazuje, że nie ma na to dowodów empirycznych. Tak jest w przypadku materiałów, energii, wody, gruntów, zanieczyszczenia wody i utraty różnorodności biologicznej, dla których oddzielenie jest albo względne, i/lub obserwowane tylko tymczasowo i/lub tylko lokalnie. W większości przypadków oddzielenie jest względne. Gdy występuje absolutne oddzielenie, obserwuje się je tylko w dość krótkich okresach czasu, tylko w niektórych zasobach lub formach oddziaływania, dla określonych lokalizacji i przy bardzo małych stawkach łagodzenia.
• Istnieje co najmniej siedem powodów, aby sceptycznie podchodzić do występowania wystarczającego oddzielenia w przyszłości. Każdy z nich indywidualnie podważa możliwość wystarczającego oddzielenia a zatem wykonalność „zielonego wzrostu”. Uważana za całość, hipoteza, że oddzielenie płatności od produkcji umożliwi wzrost gospodarczy bez wzrostu ochrony środowiska, presja wydaje się wysoce zagrożona, jeśli nie wyraźnie nierealistyczna.

1. Rosnące wydatki na energię. 

2. Efekty odbicia. 

3. Przesunięcie problemu. 

4. Niedoceniany wpływ usług. 

5. Ograniczony potencjał recyklingu. 

6. Niewystarczająca i niewłaściwa zmiana technologiczna. 

7. Przesunięcie kosztów. 

Niniejszy raport podkreśla potrzebę nowego zestawu narzędzi koncepcyjnych do informowania i wspierania projektów i ocen polityk ochrony środowiska. Decydenci muszą przyznać, że załamanie środowiska może wymagać bezpośredniego zmniejszenia produkcji gospodarczej i konsumpcji w najbogatszych krajach. Innymi słowy, opowiadamy się za uzupełnieniem polityki o ukierunkowane na efektywność z polityką wystarczalności, z przesunięciem priorytetu i nacisku od pierwszego do drugiego, chociaż obie mają do odegrania swoją rolę. Z tej perspektywy to wydaje się pilne, aby decydenci polityczni zwracali większą uwagę na rozwijającą się różnorodność i wspierali ją jako alternatywę dla zielonego wzrostu.

Pełen raport tylko w języku angielskim dostępny tutaj