Omawiana ostoja obejmuje obszar doliny rzeki Kwisa na odcinku od Zebrzydowej aż po ujście do Bobru. Rzeka ta charakteryzuje się bardzo czystymi wodami (należącymi do I i II klasy czystości), a koryto rzeczne na wielu odcinkach jest naturalnie uformowane.

Szczególną wartość przyrodniczą ostoi stanowi fakt, że jest ona jedną z ważniejszych na Dolnym Śląsku ostoi pachnicy dębowej – chrząszcza o długości ciała od 22 do 32 mm, ubarwieniu brunatnoczarnym z metalicznym, "tłustym" połyskiem. Larwy tego rzadkiego gatunku owada żyją w spróchniałym drewnie pniaków i dziuplach starych (często pomnikowych) drzew liściastych – w tym wypadku występujących licznie starych dębów. Często w próchnie jednego drzewa żyje kilkadziesiąt larw pachnicy. Owady doskonałe (czyli po przekształceniu w formę dorosłą) latają od maja do sierpnia w ciągu dnia i wieczorami. Wydzielają ostry zapach piżma i juchtu (stąd nazwa rodzajowa).

Oprócz pachnicy występuje tutaj istotne skupienie innych bezkręgowców m.in. ważki z podrzędu różnoskrzydłych – trzepla zielona i zalotka większa, motyl dzienny z rodziny modraszkowatych – czerwończyk nieparek, jeden z największych chrząszczy w Polsce, należący do rodziny jelonkowatych – jelonek rogacz oraz największy chrząszcz z rodziny kózkowatych występujący w Polsce – kozioróg dębosz. Ponadto, na obszarze ostoi odnotowano występowanie aż dziewięciu siedlisk, zachowanie wszystkich z nich oceniono na bardzo dobre lub doskonałe.

Pachnica dębowa

Rzeka ta jest ważną ostoją ryb i minogów – stwierdzono występowanie 18 gatunków m.in. minóg strumieniowy, piskorz, głowacz białopłetwy. Szczególnie cenny pod względem przyrodniczym i krajobrazowym jest przełom Kwisy w okolicach Osiecznicy.

Tereny należące do ostoi posiadają bogatą tradycję. Najcenniejszą cechą obszaru są czyste lasy obfitujące w grzyby, nieskażone przez człowieka powietrze oraz malowniczy krajobraz. Cenną pod względem przyrodniczym jest również sama rzeka Kwisa. Szczególne walory rzeka ta zawdzięcza temu, że człowiek nie naruszył jej naturalnego charakteru, a woda nią płynąca należy do najwyższej klasy czystości. Jest to zatem doskonałe miejsce dla miłośników wędkarstwa. Występują tu między innymi: okoń, szczupak, lin, karp, pstrąg.

Znajdują się tutaj również interesujące zabytki. Do największych atrakcji należy jedno z największych w regionie założeń pałacowo-parkowych w Kleczkowie. W skład, tego pochodzącego z XIV w., położonego na szczycie skarpy rzecznej kompleksu wchodzi zamek wraz z otaczającym go parkiem. Pod koniec XIX w. kompleks został przebudowany, nadano mu obecny kształt, wyróżniający go wyraźnie wśród wielu podobnych założeń na Dolnym Śląsku. Obecnie w Zamku znajduje się Centrum Konferencyjno-Wypoczynkowe. W pobliżu znajduje się jeden z nielicznych w Europie cmentarzy koni, z zachowanymi do dziś dwoma nagrobkami.

Na terenie ostoi oraz w jej okolicy znajduje się ponadto wiele zabytków stworzonych ręką ludzką. Do najciekawszych a zarazem najstarszych zabytków należą oprócz wspomnianego Zamku w Kliczkowie XV-wieczny Kościół p.w. Trzech Krzyży. W Osiecznicy mieści się natomiast budynek mieszkalny z XVIII wieku a w Tomisławiu kościół parafialny p.w. Stygmatów Św. Franciszka z Asyżu, wraz z dzwonnicą i cmentarzem kościelnym okolonym murem kamiennym z bramą.

Na obszarze wytyczono liczne trasy i szlaki turystyczne, dzięki którym można zwiedzić najbardziej interesujące przyrodniczo i malownicze miejsca: Szlak rowerowy "Dolina Kwisy" Świętoszów-Osiecznica (20700 m), szlak rowerowy "Błękitka" (12000 m), trasa: Osiecznica-Kliczków-J.Błękitka-Osieczów-Tomisław-Osiecznica. Szlak rowerowy "Borów Dolnośląskich": Osiecznica-Pośwętne (23000 m), trasa: Osiecznica-Tomisław-Ołobok-Parowa-Pośwętne. Szlak rowerowy "Ołobok-Parowa" (7500 m) niebieski szlak turystyczny, tzw. „Szlak puszczański”, prowadzi z Zebrzydowej przez Osiecznicę do Bolesławca (PTTK w Bolesławcu). W gminie długość szlaku to 16 km, cały szlak: 34 km. Szlak jest bardzo interesujący przyrodniczo i kulturowo, jego zaletą jest to że w całośći prowadzi przez drogi polne i leśne, a mimo to jest doskonale przejezdny dla rowerzystów.

Ścieżki dydaktyczne: Geologiczna (w Osiecznicy, na zachodnim brzegu rzeki Kwisy) Długość: 2 km Po puszczy Zgorzeleckiej (na terenie gmin Węgliniec i Osiecznica w okolicach Parowej i Ołoboku). Koniecznie należy zobaczyć torfowisko koło Parowej, porośnięte z rzadka niskimi drzewami np. sosną i brzozą. Występują tu rosiczki: okrągłolistna i pośrednia, uzupełniające substancje odżywcze (ze względu na ubogie podłoże) chwytając owady żołnierska ścieżka dydaktyczna. Utworzona została przez nadleśnictwo Świętoszów, w pobliżu Placu Defilad w Świętoszowie. Jej tematyką jest właściwe zachowanie się w lesie. Adresatem byli pierwotnie żołnierze, ale jest ona też interesująca i pouczająca dla turystów ścieżka edukacji przyrodniczej, dla młodzieży i wszystkich turystów. Tematyka związana jest z fauną i florą obszaru.

Teren ostoi dysponuje bogatą, zróznicowaną bazą turystyczną. Schronienia szukać można nawet w samym zamku w Kliczkowie (167 miejsc noclegowych). W miejscowości Świętoszów znajduje się internat Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (54 miejsc). W Osiecznicy (Ołobok) skorzystać można z gospodarstwa agroturystycznego „Borowik” (20 miejsc) oraz w miejscowości Borowiec: Gospodarstwo Agroturystycze „Agro-Relax” (11 miejsc). Bogatą bazę gastronomiczną oferuje Świętoszów, restauracja znajduje się również w zamku w Kliczkowie.

 

Artykuł powstał w ramach projektu „Agroturystyka w sieci natury” nr POIS.02.04.00-00-0083/16 dofinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w ramach działania 2.4 „Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna”, oś priorytetowa II „Ochrona środowiska w tym adaptacja do zmian klimatu” na podstawie Umowy o dofinansowanie nr POIS.02.04.00-00-0083/16-00.