Nauka o klimacie
Krótka lekcja klimatologii
2011-09-14Raport wykonany przez Green Alliance zbiera dane opublikowane w pracach naukowych Royal Society, Komitetu ds. Zmian Klimatu oraz Met Office. Autorzy podkreślają, że dokument nie ma być wyznacznikiem prawd o klimacie, a jedynie pomocą przy dyskusji o poruszanych w nim kwestiach.
Od wielu lat trwa spór o udział człowieka w powstawaniu efektu cieplarnianego i jego potencjalnych skutków dla ziemskiego klimatu. System klimatyczny Ziemi podlega ciągłym wahaniom – przez ostatnich 800 tys. lat nasz glob na przemian pokrywał się lodem i uwalniał od niego: w tym czasie poziom CO2 w atmosferze (jednego z głównych gazów cieplarnianych – GHG) był znacznie niższy niż obecnie i wahał się w granicach 180-300 ppm. Epoki lodowcowe i okresy cieplejsze to najprawdopodobniej efekty zmian kąta nachylenia orbity ziemskiej, od których zależy ilość promieniowania słonecznego docierającego latem do wyższych szerokości geograficznych.
W krótszych okresach czasu za główny czynnik wpływający na klimat uważa się dwutlenek węgla i parę wodną. Rośliny, gleba oraz oceany mają ograniczoną zdolność do akumulacji CO2. To, czego nie są w stanie zaabsorbować, pozostaje w atmosferze.
W okresie przedindustrialnym zawartość CO2 w atmosferze wynosiła około 280 ppm. Głównie za sprawą spalania paliw kopalnych i masowej deforestacji poziom ten osiągnął dzisiaj 390 ppm. Można to stwierdzić badając stosunek zawartości różnych izotopów węgla w atmosferze. Od 1850 roku średnia temperatura globalna wzrosła o 0,8 st. C ± 0,2 st. – dane te z dużym prawdopodobieństwem wskazują, że ludzka gospodarka ma znaczący wpływ na klimat naszego globu.
Naukowcy wymieniają także inne czynniki wpływające na system klimatyczny, działające w różny sposób i w różnym czasie. Należą do nich:
• natężenie promieniowania słonecznego docierającego na Ziemię, zależne od zmienności aktywności Słońca oraz zmian orbity ziemskiej
• współczynnik odbicia powierzchni Ziemi, zależny od jej ukształtowania i obecności chmur
• obecność i zawartość aerozoli w atmosferze, w tym ozonu w stratosferze.
Za teorią globalnego ocieplenia przemawiają nasilające się w ostatnich latach zjawiska topnienia pokrywy lodowej biegunów i wzrost poziomu oceanu światowego, które można zmierzyć instrumentalnie. Uważa się również, że w wyniku zmian klimatycznych ekstremalne pogodowe (susze, powodzie) przybiorą na sile i będą występować częściej. Zmiany te mogą stanowić poważne zagrożenie dla zachowanie bioróżnorodności i równowagi ekosystemów ziemskich.
Raport wspomina również głośne afery w środowisku klimatologów z 2009 roku, które rozgorzały wokół podejrzeń o fabrykowanie danych naukowych. Przedmiotem pierwszej z nich była wykradziona korespondencja naukowców z Climatic Research Unit (CRU) na Uniwersytecie Wschodniej Anglii, a drugiej nieścisłości w sprawozdaniu przygotowanym przez Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Żadne z wielu przeprowadzonych w tych sprawach śledztw nie wykazało manipulacji danymi.
Elementów warunkujących klimat jest zbyt wiele na precyzyjne określenie efektów zmian, jakie może wywołać zachwianie równowagi jednego z czynników. Wiadomo już, że zwiększona ilość GHG w powietrzu wzmacnia naturalny efekt cieplarniany. Możliwe, że na skutek sprzężenia zwrotnego w cieplejszym klimacie mniej CO2 będzie absorbowane, więc więcej gazu trafi do atmosfery.
Wciąż jeszcze przed naukowcami stoi wiele znaków zapytania. Jaki będzie zasięg zmian w przyszłości i jakie będą one miały wpływ na organizmy żywe? Niepewność dotyczy w szczególności skali topnienia lodowców, zmian cyrkulacji oceanicznej oraz zdolności ziemi i wód do magazynowania CO2.
Pobierz plik:
Raport "Climate science explained" (w jęz. ang.)
Redakcja ChronmyKlimat.pl zezwala na przedruk tego artykułu, pod warunkiem podania źródła tekstu i zamieszczenia linku do portalu lub podlinkowanego logotypu.