W czerwcu Komisja Europejska przedstawiła państwom członkowskim UE swoją ocenę przygotowanych przez nie projektów krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu (NECP/KPEIK) oraz zalecenia dotyczące zmian, jakie powinny zostać w nich wprowadzone przed złożeniem ostatecznych wersji planów, co ma nastąpić do końca tego roku.

Zalecenia dla Polski dotyczyły, poza sektorem energetyki, także sektorów transportu, budownictwa i rolnictwa.

Komisja zwróciła się do Polski o “doprecyzowanie środków dotyczących transportu oraz uszczegółowienie informacji na temat dodatkowych środków, zwłaszcza w sektorach budownictwa, rolnictwa i użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa”. Zaleca również “określenie dodatkowych polityk i środków, które mogłyby przynieść dalsze oszczędności energii, mając na uwadze potrzebę zwiększenia wysiłków na rzecz osiągnięcia unijnego celu w zakresie efektywności energetycznej na 2030 r.”

W niniejszym dokumencie przedstawiamy propozycje konkretnych działań i rozwiązań, które mogłyby zostać wpisane do polskiego planu w celu wypełnienia powyższych zaleceń Komisji w sposób uwzględniający polskie warunki i stojące przed naszym krajem wyzwania.

W projekcie KPEIK główne działania w obszarze transportu dotyczą rozwoju efektywnego energetycznie transportu niskoemisyjnego, a także rozwoju elektromobilności i infrastruktury paliw alternatywnych. Poniżej przedstawiamy propozycje kilku rozwiązań konkretnych rozwiązań, które ułatwią i przyspieszą redukcje emisji w sektorze transportu. Po pierwsze, konieczne w tym celu będzie przesunięcie znacznej części przewozów pasażerskich i towarowych z dróg na kolej oraz zwiększenie przepustowości kolei. Niezbędne jest także przekierowanie części strumienia inwestycji z infrastruktury drogowej na transport publiczny oraz wprowadzenie wyższych opłat za korzystanie z dróg. Wreszcie, rozwój elektromobilności będzie wymagał bardziej skutecznego systemu zachęt.

W sektorze budownictwa kluczowe dla szybszego ograniczenia emisji będzie przyspieszenie tempa termomodernizacji budynków, m.in. poprzez zmiany w programie Czyste Powietrze oraz stworzenie podobnego mechanizmu dla budynków wielorodzinnych. Ważna jest także zmiana regulacji dotyczących norm energetycznych budynków, a także zidentyfikowanie i usunięcie barier blokujących rozwój przedsiębiorstw świadczących usługi energetyczne w formule ESCO.

Ważnym źródłem emisji gazów cieplarnianych w Polsce jest również rolnictwo, jednak w projekcie KPEIK sektorowi temu poświęcono niewiele uwagi. Jedynym konkretnym działaniem wymienionym w projekcie planu jest racjonalizacja zużycia nawozów. Działanie to idzie 3 we właściwym kierunku, jednak należy upewnić się, czy spełnia ono wszystkie wymogi dyrektywy azotanowej, poza tym niezbędne są również inne działania rolno-środowiskowe, takie jak wsparcie dla rolnictwa mieszanego i ekologicznego, a także działania służące utrzymaniu stałej pokrywy roślinnej.

Dotychczasowe prace nad polskim planem nie były prowadzone zgodnie z zapisami Rozporządzenia o zarządzaniu unią energetyczną, które wymaga, by plany były tworzone w drodze wielopoziomowego dialogu, z szerokim udziałem społecznym. Dlatego dalsze prace nad planem, które są bardzo pilne z uwagi na zbliżający się termin złożenia ostatecznej wersji dokumentu, powinny być prowadzone w partycypacyjny i w pełni transparentny sposób z udziałem szerokiego grona zainteresowanych stron.

Pzreczytaj Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu: Jak wdrożyć zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące transportu, budownictwa i rolnictwa