"Wczujmy się w klimat!" - pod takim hasłem odbyła się konferencja inaugurująca projekt Ministerstwa Środowiska "Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców".

W wydarzeniu, które odbyło się 2 marca 2017 r., udział wzięli prof. Jan Szyszko, minister środowiska oraz Paweł Sałek, wiceminister środowiska, pełnomocnik rządu ds. polityki klimatycznej.

Minister środowiska prof. Jan Szyszko podkreślił, że punktem wyjścia dla wszelkich działań środowiskowych, gospodarczych czy społecznych powinna być zgodność z zasadą zrównoważonego rozwoju.

– Miejskie plany adaptacji są lokalną odpowiedzią na globalne zmiany klimatu i elementem dbania o bezpieczeństwo ekologiczne Polski – powiedział prof. Jan Szyszko, otwierając konferencję.

– Funkcjonowanie miast wiąże się z łączeniem wielu funkcji, zarówno społecznych, gospodarczych jak i rekreacyjnych. Dlatego niezwykle ważne jest planowanie przestrzenne i odpowiednia urbanistyka, które pozwalają na połączenie funkcji użytkowych miasta z potrzebami mieszkańców, takimi jak dobrej jakości woda, czy powietrze – dodał.

Paweł Sałek, wiceminister środowiska zwrócił uwagę, że kluczową rolę w kontekście działań adaptacyjnych odgrywają samorządy lokalne, które zarządzają infrastrukturą, transportem oraz ochroną środowiska.

– Władze miast są najbliżej obywateli, stąd mają najwięcej możliwości wpływu na promowanie proekologicznych postaw wśród mieszkańców – powiedział.

– Aby przystosować obszary miejskie do skutków zmian klimatu, a jednocześnie wpłynąć na większą integrację tych obszarów ze środowiskiem, dbając przy tym o jego ochronę, należy stosować narzędzia prawa miejscowego i dokumenty planistyczne np. miejskie plany zagospodarowania przestrzennego – dodał.

Wiceminister Sałek zaznaczył także, że projekt Miejskie Plany Adaptacyjne, bazujący na podejściu naukowym i zaangażowaniu ekspertów, precyzyjnie zidentyfikuje zakresy podatności 44 polskich miast na zagrożenia związane za zmianami klimatu.

Konferencja Miejskie Plany Adaptacji do zmian klimatu

W części pierwszej konferencji przedstawione zostały kwestie związane z łagodzeniem zmian klimatu w kontekście planowania przestrzennego w aglomeracjach oraz miejskie plany adaptacji do zmian klimatu jako narzędzie uzupełniające podstawowe dokumenty strategiczne i planistyczne miasta. Została również omówiona polityka Unii Europejskiej w zakresie adaptacji do zmian klimatu. Przedstawiciele organizacji samorządowych przedstawili wyzwania współczesnych miast w kontekście ograniczania skutków zmian klimatu w miastach.

– Dołączamy do światowej czołówki państw, które odpowiedzialnie i kompleksowo zajmują się działaniami adaptacyjnymi do zmian klimatu. Efektem naszych wysiłków będzie opracowanie czterech pakietów działań: inwestycyjnych, technicznych, organizacyjnych i edukacyjnych, które zwiększą odporność polskich miast na zagrożenia związane ze zmianami klimatu – zaznaczył Krystian Szczepański, dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska.

Część druga konferencji koncentrowała się na już wdrożonych działaniach adaptacyjnych. Stephen Hilton (z Wielkiej Brytanii) przedstawił najlepsze dobre praktyki w zakresie tworzenia i wdrażania strategii adaptacji do zmian klimatu na podstawie wdrożenia w Bristolu.

Uczestnikami konferencji byli reprezentanci 44 miast-partnerów projektu (prezydenci, burmistrzowie i kierownicy zespołów miejskich) oraz przedstawiciele administracji państwowej, organizacji pozarządowych, stowarzyszeń samorządu zawodowego, naukowcy i eksperci praktycy.

***

Informacje o projekcie

Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców to projekt Ministerstwa Środowiska, którego głównym celem jest ocena wrażliwości i podatności na zmiany klimatu każdego z 44 polskich miast partnerskich i zaplanowanie działań adaptacyjnych, adekwatnych do zidentyfikowanych zagrożeń. Zmiany klimatyczne są nie tylko problemem globalnym, ale coraz bardziej stają się także coraz większym problemem lokalnym. Ze względu na swoją skalę jest to jedyna inicjatywa w Europie, w której ministerstwo wspiera lokalne władze i administrację, koordynując i wspólnie wypracowując rozwiązania przystosowawcze do skutków zmian klimatu dla tak dużej liczby jednostek lokalnych.

Miejskie Plany Adaptacji (MPA) powstaną do końca 2019 r. Ich wdrożenie poprawi bezpieczeństwo i jakość życia mieszkańców.

Wykonawcy projektu to wiodące podmioty działające w sektorze ochrony środowiska. Konsorcjum składa się z: Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego (lider), Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowego Instytutu Badawczego, Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych oraz firmy konsultingowo-inżynierskiej Arcadis. Inicjatywa jest współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz ze środków budżetu państwa.

Dlaczego miasta?

Miasta są terenami szczególnie wrażliwymi, w których koncentrują się najpilniejsze współcześnie wyzwania. Obecnie ludność polskich miast ocenia się na około 23,3 mln osób, co stanowi ponad 60% populacji kraju. Wysoki poziom urbanizacji oznacza, że zmiany klimatu będą miały wpływ na dynamikę rozwoju miast i na kondycję ekonomiczną całych państw, jak również na jakość życia ich mieszkańców.

Jak to zrobimy?

Eksperci Konsorcjum zgromadzą dane i przeprowadzą specjalistyczne analizy. Cały proces przygotowania Miejskich Planów Adaptacji (MPA) będzie realizowany we współpracy z władzami miast oraz przy udziale i zaangażowaniu mieszkańców. Dla każdego z miast wyznaczone zostaną cztery obszary lub sektory wrażliwe na skutki ekstremalnych zjawisk atmosferycznych, takich jak: deszcze nawalne, powodzie, fale upałów i mrozów, itp. Dla tych sektorów lub obszarów przygotowane zostaną pakiety działań, które można będzie zastosować w formie opcji adaptacyjnych dla określonych zagrożeń.

Jakie będą rezultaty projektu?

Lokalne samorządy otrzymają identyfikację najpoważniejszych zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz najbardziej wrażliwych sektorów i obszarów miasta, a także pakiet wyselekcjonowanych działań, zwiększających odporność miasta na zagrożenia związane ze zmianami klimatu, wraz z oceną ich efektywności. Dodatkową wartością będzie aktywizacja i zaangażowanie mieszkańców w opracowanie MPA, co powinno w przyszłości przełożyć się na aktywny udział społeczeństwa w procesie ich wdrażania i dalszego kształtowania polityki adaptacyjnej miasta.

Oczekiwania miast?

Wiążą się z wieloma problemami, z których najpilniejsze jest zagospodarowanie wód opadowych. Z prognoz wynika, że nawalne deszcze mogą pojawiać się częściej i być intensywniejsze. Dla samorządów ważne jest nie tylko zaplanowanie działań, ale również zapewnienie źródeł ich finansowania. Obecnie z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko można uzyskać dofinansowanie przedsięwzięć dotyczących systemów gospodarowania wodami opadowymi na terenach miejskich. Wspierane będą projekty z zakresu: budowy, rozbudowy lub remontu sieci kanalizacji deszczowej, zbiorników wód opadowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz likwidacji zasklepienia lub uszczelnienia gruntu.

Miasta-partnerzy

1. Gdańsk
2. Szczecin
3. Gdynia
4. Elbląg
5. Słupsk
6. Sopot
7. Białystok
8. Olsztyn
9. Poznań
10. Zielona Góra
11. Gorzów Wielkopolski
12. Kalisz
13. Bydgoszcz
14. Toruń
15. Płock
16. Włocławek
17. Grudziądz
18. Łódź
19. Częstochowa
20. Lublin
21. Kielce
22. Radom
23. Wrocław
24. Opole
25. Wałbrzych
26. Legnica
27. Katowice
28. Sosnowiec
29. Bytom
30. Chorzów
31. Ruda Śląska
32. Siemianowice Śląskie
33. Mysłowice
34. Dąbrowa Górnicza
35. Gliwice
36. Zabrze
37. Bielsko-Biała
38. Rybnik
39. Tychy
40. Jaworzno
41. Czeladź
42. Kraków
43. Rzeszów
44. Tarnów

Więcej informacji o projekcie można znaleźc na stronie "Wczujmy się w klimat!".

Źródło: Ministerstwo Środowiska