Najnowszy raport Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska nie pozostawia złudzeń. Polskie powietrze dalekie jest od doskonałości, a główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza są gospodarstwa domowe.

Według raportu GIOŚ za rok 2015 powietrze w Polsce nie uległo znaczącej poprawie. Odnotowano wprawdzie, cyt. „nieznaczne zmiany wyników rocznej oceny jakości powietrza dla pyłu PM 10 w ostatnich latach” ale „należy je wiązać przede wszystkim z różnicami warunków meteorologicznych w kolejnych latach.”

– Raport opisuje sytuację, o której w Polskim Alarmie Smogowym mówimy od lat. Jego wyniki nie zaskakują. Zatrważające jest, że powietrze w Polsce - mimo że najgorsze w Europie - nie ulega poprawie – powiedział Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego. Minął kolejny rok, a raport GIOŚ nie pokazuje poprawy sytuacji.

– W każdym z przypadków analizy przyczyn zanieczyszczenia powietrza to właśnie spalanie paliw stałych w gospodarstwach domowych jest najważniejszym czynnikiem przyczyniającym się do fatalnej jakości powietrza w Polsce. Niestety, jesteśmy skazani na oddychanie toksynami i pyłami zawieszonymi – dodaje.

Benzo(a)piren

Zanieczyszczenie rakotwórczym benzo(a)pirenem wstąpiło aż w 44 z 46 stref pomiarowych. Jedynie Koszalin i Olsztyn cieszyły się powietrzem spełniającym normę czystości.

Jak czytamy w raporcie: „powtarzający się co roku problem z dotrzymaniem wartości normatywnych stężeń benzo(a)pirenu (BAP) w Polsce wynika głównie ze struktury źródeł energii wykorzystywanych na potrzeby indywidualnego ogrzewania budynków.”

Przyczynami zanieczyszczenia BAP jest indywidualne ogrzewanie budynków 77,9%, koksownie – 15,2% i transport drogowy – 5,3%.

Pył zawieszony PM10

W prawie wszystkie aglomeracjach w Polsce odnotowano przekroczenia zanieczyszczenia pyłem PM10. Jedynym miastem, w których powietrze było zgodne z normami był Szczecin. Jeśli chodzi o większe obszary, to spośród 16 dużych stref w Polsce aż w 14 zanieczyszczenie przekroczyło normy, Wyjątkiem były strefy: lubuska i podlaska.

Główną przyczyną tego stanu jest tzw. niska emisja, czyli zanieczyszczenia pochodzące z ogrzewania domów – aż 83,3% udziału procentowego pyłu PM10, kolejna to transport w centrach miast – 7,4%.

Pył zawieszony PM2.5

Podobna struktura zanieczyszczenia powietrza występuje w przypadku zanieczyszczenia pyłem PM2.5. Główną przyczyna zanieczyszczenia jest spalanie poza przemysłem - 49,7%, transport drogowy – 13,5% oraz produkcja energii – 10%.

W tej kategorii największy udział ma emisja z sektora komunalno-bytowego, w tym przede wszystkim związana z ogrzewaniem budynków. Źródłem emisji są w tym sektorze zwykle liczne, niskie kominy zlokalizowane na obszarach zabudowy.

Wykaz 10 miast, w których wystąpiło największe dobowe stężenie pyłu PM10 w µg/m³ (mikrogramach na metr sześcienny), rok 2015, wartość dopuszczalna – 50 µg/m³, źródło: GIOŚ:

1. Pszczyna – 321 µg/m³
2. Grudziądz – 286 µg/m³
3. Rybnik – 279 µg/m³
4. Knurów – 271 µg/m³
5. Zabrze – 260 µg/m³
6. Kraków, Aleje – 265 µg/m³
7. Katowice – 248 µg/m³
8. Częstochowa – 245 µg/m³
9. Gliwice – 244 µg/m³
10. Myszków – 239 µg/m³

Wykaz 10 miast, w których wystąpiło najwięcej dni z przekroczeniem dobowego stężenia dopuszczalnego PM10, rok 2015, dopuszczalna liczba dni - 35, źródło: GIOŚ:

1. Kraków, Aleje – 200
2. Bogatynia – 172
3. Opoczno – 152
4. Kraków, ul. Bulwarowa – 120
5. Nowy Sącz – 118
6. Pszczyna – 117
7. Wodzisław Śląski - 112
8. Gliwice – 110
9. Nakło – 109
10. Łódź – 107

Wykaz 13 miast, w których wystąpiło największe średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu w ng/m³, (nanogramach na metr sześcienny), rok 2015, wartość dopuszczalna – 1 ng/m³, źródło: GIOŚ:

1. Opoczno - 15,6  ng/m³
2. Nowa Ruda  - 15,3  ng/m³
3. Nowy Sącz  - 12,0  ng/m³
4. Tomaszów Mazowiecki  -11,2  ng/m³
5. Zdzieszowice - 11,0  ng/m³
6. Rybnik - 10,5  ng/m³
7. Kościerzyna - 9,8  ng/m³
8. Godów - 9,2  ng/m³
9. Tuchów - 9,0  ng/m³
10. Łódź - 8,7  ng/m³
11. Zabrze, Nakło - 8,6  ng/m³
12. Kraków - 8,3  ng/m³

 

Źródło: Polski Alarm Smogowy