W dokumencie „Stan i prognoza 2020” (State and Outlook 2020) Europejska Agencja Środowiska (the European Environment Agency) ostrzega, że ​​„Środowisko Europy znajduje się w punkcie krytycznym ”. Systemowe zmiany warunków ekologicznych będą miały daleko idące skutki dla zdrowia i dobrostanu ludzi, włączając choroby zakaźne, choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego oraz zaburzenia psychiczne.

W swym nowym raporcie  „Koszty zdrowotne zanieczyszczenia powietrza, ponoszone przez miasta europejskie, a generowane przez transport” („Health costs of air pollution in European cities and the linkage with transport”) („Raport” ),opublikowanym i udostępnionym publicznie  21 października 2020 r ,CE Delft podkreśla i monetyzuje koszty społeczne związane ze zdrowiem mieszkańców  432 miast europejskich, w tym ich leczeniem, przedwczesną śmiercią, straconymi dniami pracy i innymi kosztami zdrowotnymi spowodowanymi  transportowymi zanieczyszczeniami powietrza, za który to stan odpowiadają przede wszystkim: pył zawieszony (PM), ozon (O ₃ ) i dwutlenek azotu (NO ₂ ).

Zanieczyszczenie powietrza jest jak kurtyna smogowa, dzieląca Europę i pogłębiająca  nierówności zdrowotne. Obciążenie jest większe w regionie Europy Południowo-Wschodniej, i w Europie Środkowej i Wschodniej . Społeczności zamieszkujące te regiony są przygotowane,  chętne do zmiany i rzucenia wyzwania: ostatnie sondaże dowodzą, że  przytłaczająca większość ludzi w Polsce i Bułgarii domaga się zaostrzenia regulacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza  . Pojawiają się nowe dowody zapewniające dokładniejszy obraz tych krajów.

W kontekście Europejskgo Zielonego Ładu, Komisja Europejska zamierza przyjąć dokument„ Plan działania UE na rzecz ambicji dążenia do  zerowego zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby. ”

Reakcja na ten stan zagrożenia zanieczyszczenia mogłaby być również największą szansą na uwolnienie ukrytego potencjału Europy w zakresie poprawy zdrowia i dobrostanu populacji, przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego klimatu i środowiska, nie pozostawiając nikogo w tyle.

Szanse dla klimatu i zdrowia wynikające ze stopniowego wycofywania węgla lub wykorzystania reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) i nowej strategii `` od pola do stołu ‘‘ w celu zwalczania zanieczyszczeń pochodzących z sektora rolnego, przyczyniając się jednocześnie do stworzenia odpornego systemu żywnościowego, który jest w stanie zapewnić zrównoważoną żywność i bezpieczeństwo żywieniowe są ogromne. Instytucje europejskie nie wypełniają jednak przepaści między retoryką a rzeczywistością, czego przykładem jest najnowsza propozycja WPR .

Konieczne jest zapewnienie  spójności rozwiązań z europejskim prawem klimatycznym, a także z europejskim planem walki z rakiem, podkreślając, że emisje gazów cieplarnianych również powodują powstawanie substancji rakotwórczych. Podobnie uwzględnienie zerowego zanieczyszczenia w polityce spójności umożliwi krajom przyczynienie się do osiągnięcia celów Agendy ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 r. (SDGs).

Po raz kolejny, niestety, od naszych prawodawców płyną niespójne komunikaty: głosujcie na ambitne cele, ale nie na narzędzia, za pomocą których można by je realizować. Parlament Europejski głosował za przyjęciem wyższych celów dla prawa klimatycznego, posłowie chcą podnieść cele redukcji emisji do 2030 roku do 60% zamiast 55% . Mimo to posłowie zatwierdzili propozycję WPR, która nie zmniejszy wystarczająco emisji gazów cieplarnianych w sektorze rolnym.

Ambitne cele w zakresie zerowej emisji idą w parze z obniżeniem emisji szkodliwych dla zdrowia substancji. Zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko chorób serca, udaru, raka, demencji i cukrzycy, może wywołać nowe przypadki astmy u dzieci i uszkadza prawie każdy organ ludzkiego ciała.

W odpowiedzi na konsultacje the European Public Health Alliance wezwała Komisję Europejską do:

• Zapoznania się z najnowszymi dowodami naukowymi na temat szkód zdrowotnych spowodowanych zanieczyszczeniem, jako podstawy każdej przyszłej polityki;
• Rozpoznawania, monitorowania i zwalczania każdego rodzaju zanieczyszczenia;
• Zdefiniowania konkretnych działań, wiążących ramy czasowe i cele;
• Priorytetyzacji zapobiegania i środków ostrożności, aby uniknąć zanieczyszczenia u źródła;
• Uwzględniania ambicję „zero zanieczyszczeń” we wszystkich politykach UE;
• Uwzględniania obliczenia dotyczące tego, w jakim stopniu inicjatywa przyczyni się do zapobiegania rakowi w odniesieniu do Europejskiego planu walki z rakiem;
• Wspierania narzędzi prawnych, finansowych, koordynacyjnych lub promocyjnych w celu opracowania ambitnych polityk, takich jak rozwój pojazdów bezemisyjnych.

Jak Anne Stauffer, zastępca dyrektora, Health and Environment Alliance (HEAL), pod koniec internetowego wydarzenia poświęconego ww. Raportowi CE Delft, identyfikującemu koszty zdrowotne związane z zanieczyszczeniami transportowymi , podkreśliła konieczność dążenia do stworzenia mocnego planu zerowego zanieczyszczenia, z warunkowymi funduszami na czyste powietrze oraz zauważyła, iż Komisja Europejska winna podjąć działa na rzecz zagrożenia klimatycznego. Zapewnienie, że nasi politycy zaktywizują się  w celu poprawy naszego zdrowia, środowiska i naszej planety jest ważne dla nas wszystkich.”

Poniżej prezentujemy dwa stadia przypadków przygotowane na podstawie Raportu:

Studium przypadku 1: Polska

Raport  zawiera kompleksowy przegląd jakości powietrza w Polsce wraz z informacjami o głównych źródłach emisji, postawach społecznych, ustawodawstwie i wpływie na zdrowie. Został on przygotowany przez wielu ekspertów i zawiera informacje, które nie zostały opublikowane gdzie indziej. Raport obnaża brak wielu, niezbędnych przepisów, w tym , przepisów dotyczących stref niskiej emisji lub zakazujących i penalizujących naruszania filtrów cząstek stałych (DPF).  Konstrukcja i struktura podatku akcyzowego w Polsce nie zniechęca do importu starych, zanieczyszczających samochodów. Emisje przemysłowe są istotnym problemem w niektórych miastach ze względu na brak wystarczających regulacji dotyczących poszczególnych rodzajów substancji.

Studium przypadku 2: Bułgaria

W Raporcie : przedstawiono tendencje w zakresie jakości powietrza w Bułgarii, omówiono podejście do inwentaryzacji emisji, zaprezentowano istniejące otoczenie regulacyjne, podsumowano obecnie dostępne opcje finansowania działań dotyczących jakości powietrza i pokazano konkretne przedsięwzięcia bułgarskich miast w zakresie zarządzania jakością powietrza. Ogólnym celem dokumentu, w oparciu o aktualny kontekst zarządzania jakością powietrza w kraju, jest określenie możliwości dalszych działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Bułgarii.  

W Raporcie oszacowano, że zanieczyszczenie PM2,5 spowodowało 13100 przedwczesnych  zgonów w 2016 r. w Bułgarii. Ogólnie dostęp do danych dotyczących jakości powietrza jest ograniczony. Dopiero od 2018 r. dane dotyczące jakości powietrza stały się bardziej dostępne publicznie, ale w wielu przypadkach nie są one przedstawiane w formacie przyjaznym dla użytkownika.   

Spalanie paliw stałych do ogrzewania mieszkań jest głównym źródłem emisji PM10, PM2,5 i WWA w Bułgarii. Z drugiej strony transport jest głównym źródłem emisji NO2, a elektrownie węglowe do emisji SO2. Niewystarczająca jakość komunalnych inwentaryzacji emisji jest kluczową słabością zarządzania jakością powietrza w Bułgarii. Najbardziej problematycznymi obszarami zarówno w krajowych, jak i lokalnych inwentaryzacjach emisji są emisje z ogrzewania mieszkań, a w mniejszym stopniu - emisje z transportu. W zakresie emisji do ogrzewania mieszkań brakuje wiarygodnych i aktualnych danych o ilości i rodzajach stosowanych paliw stałych, a także o liczbie użytkowników paliw stałych do ogrzewania i rodzajach stosowanych urządzeń. Jeśli chodzi o emisje z transportu, brakuje szczegółowych danych dotyczących ruchu.  

Pełen raort można przeczytać TUTAJ

 

Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych przygotowało powyższe opracowanie na podstawie artykułu Matteo Barisione https://epha.org/zero-pollution-ambition-what-footprint-will-europe-leave-on-our-environment/ . Dostęp 19.11.2020.