Debaty ON-LINE


Transport zrównoważony, transport sąsiedzki

2018-06-30
galeria
Zarówno w Polsce, jak i w Europie transport to po energetyce drugie pod względem wielkości źródło emisji gazów cieplarnianych w gospodarce [1] .

Transport w miastach to także silne źródło hałasu. Około 80% wszystkich zagrożeń związanych z hałasem powoduje hałas komunikacyjny [2].

Tylko 1/3 ruchów transportowych w mieście związanych jest z transportem towarów. Natomiast transport ludzi - indywidualny i zbiorowy - stanowi 2/3 przewozów w miastach [3].

Między innymi z tego powodu Komisja Europejska proponuje, żeby do 2030 roku zmniejszyć o połowę liczbę samochód o napędzie konwencjonalnym, a do 2050 zupełnie wyeliminować je z ruchu miejskiego.

Dlatego warto rozwijać elektromobilność i budować infrastrukturę stacji ładowania dla samochodów o napędzie elektrycznym. Takie stacje ładowania mogliby budować deweloperzy na nowo powstających osiedlach – mogą to być np. słupki do ładowania pojazdów elektrycznych znajdujące się przy parkingach zewnętrznych lub gniazda do ładowania zamontowane w wewnętrznych halach garażowych.

Z każdym rokiem przybywa samochodów. Rośnie tym samym skala negatywnych efektów zewnętrznych powodowanych przez transport indywidualny.

Konieczne stało się prowadzenie działań w zakresie ograniczenia ruchu samochodowego poprzez np. opłaty za wjazd do centrum, strefy niskiej emisji, czy zakaz wjazdu dla samochód z silnikami diesel’a oraz popularyzacja alternatywnych form przemieszczania się ludzi w miastach.

Sposobem na odciążenie centrum miasta od nadmiernej ilości samochodów są parkingi "Parkuj i Jedź" zlokalizowane przy wlotowych ulicach w miastach, w pobliżu przesiadkowych węzłów komunikacji publicznej, które integrują równocześnie komunikację tramwajową, kolejową,  autobusową i rowerową, a w Warszawie także metro. Znajdują się tam również często stojaki na rowery. Celem funkcjonowania systemu "Parkuj i Jedź" jest głównie przejęcie przez transport publiczny codziennych podróży wykonywanych samochodami osobowymi z terenów podmiejskich do centrum miasta. Na takich parkingach dojeżdżając np. do pracy, czy dowożąc dzieci do szkoły można zostawić samochód i poruszać się dalej w kierunku centrum środkami komunikacji publicznej. Im więcej osób przesiada się z samochodu na rower, tym mniejsze korki oraz emisja spalin i hałasu w miastach.

Praktycznie w każdym większym mieście jest już dziś możliwość z korzystania z wypożyczalni rowerów miejskich. Rowery miejskie są bardzo popularne. W samej tylko stolicy w 2017 roku z Warszawskiego Roweru Publicznego skorzystano  ponad pięć milionów razy. To o 2,7 razy więcej niż przez cały rok 2016. Użytkownicy Warszawskiego Roweru Publicznego mają do dyspozycji 366 stacji i 5 292 rowerów, a łączna liczba wypożyczeń – od uruchomienia systemu w sierpniu 2012 roku – przekroczyła 12 milionów. [4]

Foto: Katarzyna Wolańska

Foto 1. Infrastruktura rowerowa przy stacji metra w Warszawie: przestronna ścieżka rowerowa, stacja wypożyczalni miejskiej rowerów, stojaki do przypinania i samoobsługowa stacja naprawy.

Miasta wspierają rozwój zrównoważonego transportu budując też infrastrukturę: np. ścieżki rowerowe, czy punkty do samodzielnej naprawy rowerów [Foto 1, 2].

Foto: Katarzyna Wolańska

Foto 2. Samoobsługowa stacja naprawy rowerów przy stacji metra w Warszawie

Organizują też specjalne akcje. Przykładem może być Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Krakowa, który prowadzi w 2018 roku już po raz drugi kampanię „Rowerem do pracy, czyli dom, rower, praca... i tak w kółko”. O sposobach na zachęcenie mieszkańców miasta do korzystania z rowerów podczas codziennych podróży do i z pracy rozmawialiśmy z Joanną Majdecką, która jest pomysłodawcą i koordynatorem tej akcji. Wywiad udostępniamy w zakładce Poradnik na stronie projektu „Eko-lokator”.

Pracodawcy chętnie włączyli się do akcji w Krakowie na zaproszenie Urzędu Miasta. Coraz częściej też w większych miastach możemy obserwować, że pracodawcy z własnej inicjatywy wspierają transport rowerowy, budując np. przy biurowcach zamykane parkingi rowerowe [Foto 3], stawiając stojaki rowerowe na zewnątrz, wieszaki rowerowe w garażach, czy udostępniając pracownikom dojeżdżającym do pracy na rowerze specjalne prysznice.

Administrując osiedlami i wspólnotami mieszkaniowymi też mamy wpływ na to, czy w naszym mieście rozwija się transport zrównoważony. Możemy np. zachęcać mieszkańców budynków wielorodzinnych do większego korzystania z rowerów.

Mieszkańcom osiedli potrzebna jest przestrzeń do wygodnego przechowywania rowerów, żeby nie musieli ich wnosić do swoich mieszkań. Mogą to być np. wiaty ze stojakami rowerowymi (w ekologicznej wersji z roślinnością posadzoną na dachu, czyli tzw. dachem zielonym - wtedy będą też retencjonować wody opadowe, czy z panelami fotowoltaicznymi), przechowalnie rowerów w częściach wspólnych budynków, czy stojaki i wieszaki rowerowe na parkingach podziemnych.

Można też stosować różne udogodnienia - np. ogólnodostępne stacje naprawcze, czy stanowiska do mycia rowerów, które wykorzystują deszczówkę [Foto 4]. O jednym z takich osiedli piszemy w naszym reportażu „Transport zrównoważony na przykładzie Osiedla Mickiewicza w Warszawie”, który również udostępniamy Państwu w ramach Poradnika na stronie projektu „Eko-lokator”.

Foto: Katarzyna Wolańska

Foto 4. Dla mieszkańców Osiedla Mickiewicza przy ul. Rudzkiej 9 w Warszawie deweloper przygotował i udostępnił stojak rowerowy, stację do mycia rowerów zasilaną wodą opadową oraz samoobsługową stację napraw.

Sposobem na zmniejszenie korków i ilości aut na ulicach miast jest również carsharing, czyli współdzielenie samochodów.

Według analiz Instytutu Keralla Research, w Polsce usługi carsharingu świadczy 8 firm, które oferują w sumie blisko 1000 pojazdów. Tylko w 2015 roku w usługi carsharingu skorzystało ponad 7 mln osób na świecie, a dostępnych było 112 tys. Do 2025 roku liczba użytkowników takich usług ma wzrosnąć do 36 mln, a flota dostępnych samochodów ma się zwiększyć do 427 tys. - szacuje Frost&Sullivan. Ale rynek ten bardzo dynamicznie się rozwija, co widać na przykładzie Niemiec. Na samym rynku niemieckim, dynamika liczby użytkowników wzrosła w 2016 roku o 36 proc. a liczba użytkowników wynosi 1,7 mln - podaje Berlińskie Federalne Stowarzyszenie Carsharingu. W Polsce w 2017 roku na rynku carsharingu dostępnych było 898 samochodów, a usługi były dostępne w 5 miastach: Warszawie, Krakowie, Lublinie, Gdańsku i Wrocławiu. [5]

Dzięki samochodom współdzielonym, wypożyczanym na minuty (carsharing), redukujemy ilość pojazdów poruszających się po drogach, a sami nie musimy inwestować we własny pojazd, który przez większość dnia stoi bezczynnie. Kiedy jedziemy do pracy własnym samochodem zostawiamy go na 8 godzin na parkingu, blokując miejsce na parkingu jak i przestrzeń na ulicy. Wypożyczając auto współdzielone płacimy tylko wtedy, kiedy z niego korzystamy. Warto sprawdzić, czy lokalny operator usług carsharingowych nie mógłby oddelegować jednego z aut na użytek naszego osiedla mieszkaniowego.
 
Inną metodą jest carpooling, czyli udostępnianie wolnego miejsca w swoim samochodzie, czy korzystanie z wolnego miejsca u innego kierowcy,  jeżeli obie osoby jadą w tym samym kierunku. Dzielimy w ten sposób koszty paliwa, czy koszty na płatnej autostradzie i parkingu. W ten sposób można dojeżdżać do pracy, węzłów przesiadkowych komunikacji publicznej, na zakupy, na zajęcia na studiach, czy dowozić dzieci do szkół. Mieszkańcy budynków mogą się organizować we własnym zakresie lub we współpracy z administracją osiedla, pomocne mogą być w tym media społecznościowe i inne narzędzia typu specjalne aplikacje.
 
Ze względu na konieczność zmniejszenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery, ograniczenia hałasu i ochronę jakości powietrza w miastach powinien być preferowany przede wszystkim ruch pieszy, rowerowy i komunikacji zbiorowej, a dopiero w ostatniej kolejności indywidualny transport samochodowy.
 
Katarzyna Wolańska Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju, Eko-lokator, ChronmyKlimat.pl

 

przypisy:

1. W. Szymalski Transport [w:] Energia od nowa, Przyjazny rozwój Polski, Ludziom – gospodarce – środowisku, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2017

2. M. E. Sokołowicz, Z. Przygodzki Logistyka miejska i transport zrównoważony [w:] A. Nowakowska [red.], EkoMiasto#Gospodarka. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.

3. tamże

4. www.veturilo.waw.pl, dostęp 29.06.18

5. Car sharing w Polsce, Keralla Research Instytut Badań i Rozwiązań B2B, Wrocław 2017

 

źródła:

A. Kassenberg, E. Świerkula, Polska niskoemisyjna od idei do działania, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2015

Car sharing w Polsce, Keralla Research Instytut Badań i Rozwiązań B2B, Wrocław 2017

M. E. Sokołowicz, Z. Przygodzki Logistyka miejska i transport zrównoważony [w:] A. Nowakowska [red.], EkoMiasto#Gospodarka. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.

W. Szymalski Transport [w:] Energia od nowa, Przyjazny rozwój Polski, Ludziom – gospodarce – środowisku, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2017

www.veturilo.waw.pl, dostęp 29.06.18